Eksperci alarmują: w sezonie 2022/2023 r. możemy stanąć w obliczu nawrotu grypy – choroby niezwykle niebezpiecznej, a w Polsce wciąż bagatelizowanej

Grypa to choroba wysoce zakaźna, niedająca charakterystycznych objawów, która przenosi się drogą kropelkową oraz poprzez kontakt bezpośredni i pośredni. Sezony grypowe są nieprzewidywalne i znacznie różnią się między sobą na przestrzeni lat. Eksperci ostrzegają, że tegoroczny okres zachorowań może być jednak szczególnie niebezpieczny. W ciągu minionych dwóch lat mieliśmy do czynienia ze stosunkowo niską liczbą infekcji, co zawdzięczamy dodatkowym środkom ostrożności spowodowanym pandemią COVID-19, takim jak zachowywanie dystansu społecznego czy noszenie masek ochronnych. Może więc pojawić się zjawisko sezonów wyrównawczych, gdy liczbą chorych istotnie rośnie po sezonach z małą liczbą zachorowań. Nadal istnieje także ryzyko epidemii grypy i COVID-19 oraz możliwość jednoczesnego zakażenia, które wynikają zarówno z obniżonej odporności na wirusa jak i złagodzonych ograniczeń pandemicznych. Dlatego eksperci apelują, aby szczególnie w tym roku pomyśleć o zabezpieczeniu się przed grypą i skorzystać z ułatwień jakim jest wygodna i bezpieczna możliwość zaszczepienia się w również aptekach.

Brak świadomości zagrożeń jakie niesie grypa

Ogół społeczeństwa wciąż nie zdaje sobie sprawy, jak groźna jest grypa i jak wiele szkód może wyrządzić. Nie chodzi jedynie o ciężki przebieg choroby i długotrwale utrzymujące się objawy, ale także o ryzyko niebezpiecznych dla życia człowieka powikłań. W Polsce liczbę zachorowań na grypę szacuje się na 4-5 mln przypadków rocznie. Oznacza to, że corocznie choruje ok. 12-15% populacji. Dostępne dane wskazują, że śmiertelność grypy utrzymuje się na poziomie 0,05-0,1%, co przekłada się na 2,5-5 tysięcy zgonów rocznie¹.

Prof. Adam Antczak, pulmonolog kierownik Katedry Pulmonologii, Reumatologii i Immunologii Klinicznej, kierownik Kliniki Pulmonologii Ogólnej i Onkologicznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi oraz przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy, podsumowując sezon szczepień 2021/2022 podkreślał, że w przeciwieństwie do poprzedniego (a zwłaszcza do sezonu 2019/2020, kiedy w marcu nastąpił gwałtowny spadek liczby zakażeń, spowodowany lockdownem), tym razem nastąpiło wyraźne zwiększenie zachorowalności na grypę. – W sezonie 2020/2021 w związku z wprowadzonymi restrykcjami i lockdownem mieliśmy do czynienia z istotnym zmniejszeniem zachorowań na grypę. W ostatnim sezonie tego spadku już nie było. I jeżeli porównamy sezon 2022/21 do 2020/21, to widzimy duże zwiększenie zachorowań i bardzo znaczące zwiększenie hospitalizacji² – mówił ekspert.

Promocja szczepień przeciw grypie kluczem do zmniejszenia zachorowalności na grypę

Sezon grypowy trwa od września do kwietnia, a szczyt zachorowań przypada pomiędzy styczniem a marcem – tygodniowo dochodzi nawet do 100 tys. nowych zakażeń³. Nie ma jednak dwóch identycznych sezonów grypowych, co więcej, są one nieprzewidywalne. Nie da się jednoznacznie oszacować, jaki będzie zbliżający się okres jesienno-zimowy, co podkreślają m.in. tegoroczne późne wzrosty zachorowań na półkuli południowej.

Ważne jest podniesienie świadomości lekarzy nt. najnowszych wytycznych w zakresie szczepień. Niestety w sezonie 2021/2022, pomimo rekomendacji, jednoczesne podawanie szczepień nie było oczywiste dla wszystkich lekarzy i pacjentów, którzy decydowali się na odległe terminy wykonywania obu szczepień przeciw grypie i COVID-19 - podkreśla prof. Adam Antczak, przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy. Kluczowym argumentem w podjęciu decyzji o szczepieniu przeciw grypie powinna pozostać informacja o tym, że zakażenie wirusem grypy może zwiększyć ryzyko ciężkiego przebiegu infekcji koronawirusem i odwrotnie - szczepienie przeciw COVID-19 nie zabezpiecza przed zachorowaniem na grypę w nadchodzącym sezonie jesienno-zimowym. Szczególnie ważnym aspektem szczepień jest ochrona przed groźnymi powikłaniami. Powikłania grypy, podobnie jak COVID-19, są szczególnie niebezpieczne dla osób starszych, chorych przewlekle, a także kobiet w ciąży. To te grupy powinny szczególnie zadbać o systematyczność w realizacji szczepień⁴ - kontynuuje prof. Antczak.

W przypadku grypy stosuje się szczepionki czterowalentne, czyli takie, które chronią nas przed czterema różnymi szczepami wirusa. Jeśli pomimo szczepienia dojdzie do zachorowania, infekcja będzie miała znacznie łagodniejszy przebieg, a ryzyko wystąpienia niebezpiecznych powikłań pogrypowych stanie się o wiele niższe niż w przypadku osób niezaszczepionych. Szczepionki czterowalentne można stosować zarówno dorosłych, jak i u dzieci.

Ze szczepień przeciw grypie powinni korzystać wszyscy, którzy nie posiadają przeciwskazań do szczepienia, a szczególnie osoby z grup podwyższonego ryzyka zachorowania. Zaliczamy do nich: osoby o obniżonej odporności, osoby powyżej 50 r.ż., dzieci do 5 r.ż., kobiety w ciąży oraz osoby chorujące przewlekle m.in. na cukrzycę, choroby nerek, serca czy astmę.

Szczepienia w aptekach – wygoda i bezpieczeństwo

W bieżącym sezonie zaszczepić można się w dostosowanych do tego aptekach, w których farmaceuci mogą wykonywać usługę z zachowaniem odpłatności pacjenta za otrzymane świadczenie. Dla pacjentów możliwość ta, to ogromna korzyść wynikająca m.in. z: łatwiejszego i szybszego dostępu do otrzymania skutecznej i bezpiecznej profilaktyki, braku konieczności jechania do - często oddalonej placówki zdrowotnej i stania w kolejce. To także możliwość konsultacji i rozwiania wszelkich, ewentualnych wątpliwości ze znanym i zaufanym farmaceutą, który nie tylko jest bardzo dobrze przygotowany i przeszkolony do wykonania świadczenia, ale też dobrze rozumie codzienne problemy i potrzeby lokalnej społeczności. Apteka, w której dostępna jest usługa jest miejscem bardzo bezpiecznym, spełniającym określone wymogi, surowe lokalowe, sprzętowe, administracyjne⁵. Badanie kwalifikacyjne u osób dorosłych mogą przeprowadzić: lekarz, farmaceuta a także lekarz dentysta, pielęgniarka, położna, ratownik medyczny, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny i felczer.

Kiedy najlepiej się zaszczepić i kto może skorzystać z refundacji?

Szczepienia przeciw grypie są zalecane i wykonywane przez cały okres jesienno-zimowy. Eksperci zachęcają jednak, aby szczepić się na początku sezonu grypowego, aby moment najwyższej odporności przypadł na szczyt zachorowań. W bieżącym roku bezpłatnie zabezpieczyć mogą się kobiety w ciąży oraz seniorzy od 75 r.ż. Z częściowej, 50% refundacji skorzystać mogą natomiast dzieci w wieku od ukończonego 6. miesiąca życia do 18 roku życia, osoby dorosłe w wieku 18-65 lat przewlekle chore z grup ryzyka i seniorzy w wieku 65-74 lat⁶.

Szczepienia przeciw grypie w tym sezonie w porównaniu do poprzedniego

Wpływ na rekord wszczepialności w ubiegłym sezonie miały takie czynniki jak: bezpłatne szczepienia dla pracowników personelu medycznego, służb publicznych i edukacji, powszechniejsze wykorzystanie wszystkich wskazań refundacyjnych od początku sezonu szczepień oraz poszerzenie listy zawodów kwalifikujących i wykonujących szczepienia przeciw grypie sezonowej o pielęgniarki, farmaceutów i inne zawody medyczne, jak również wprowadzenie szczepień przeciw grypie w aptekach. Dzięki wprowadzeniu e-skierowań na szczepienie doszłoby do usamodzielnienia farmaceutów w realizacji szczepień przeciw grypie w aptekach, co mogłyby mieć pobudzający wpływ na poziom wyszczepialności. Wskazują na to liczne doświadczenia europejskie, m.in. we Francji⁷ – podkreśla prof. dr hab. n. med. Adam Antczak, przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy. W wielu krajach to farmaceuci w znacznym stopniu przyczynili się do wzrostu liczby osób szczepionych.

Źródła: